وجود تابناک امام هادي (ع) ، روشني بخش جهان پر از ظلم و ستم و جهل و بي ايماني و مايه افتخار و مباهات دوستداران اهل بيت (ع) بود. وي رسالت امامان پيش از خود را به خوبي به انجام رسانيد.
امام هادي (ع) صبح روز پانزدهم ذيحجه سال 212 هجري به دنيا آمد. نخستين فرزند پيشواي نهم شيعيان در اطراف مدينه ، شهر نوراني پيامبر عظيم الشأن اسلام و در محلي به نام " صريا " ديده به جهان گشود.(1)
نام شريف دهمين امام شيعيان حضرت امام هادي عليه السلام، علي است و مشهورترين القاب ايشان
" نقي " و " هادي " مي باشد و کنيه اش ابوالحسن است.
پدر بزرگوار امام هادي، حضرت امام محمد تقي جواد الائمه (ع) و مادر بزرگوارش سمانه کنيزي با فضيلت و با تقوا بود. (2)
با شهادت امام جواد (ع) در سال 220 هـ.ق، حضرت هادي در سن هشت يا شش سالگي به امامت رسيدند.
حضرت هادي 42 سال عمرکرد، اما دوران امامت 34 ساله ايشان نسبت به برخي ديگر از ائمه (عليهم السلام) طولاني‌تر است . امام جواد (ع) در زمان حيات خود بارها به امامت فرزندش تصريح فرموده بود.
همسر و فرزندان امام (ع)
حضرت هادي عليه السلام حدود هجده سالگي يعني تقريباً در سال 230 هـ. ق با زني به نامحديث يا سوسن ازدواج کرد که ثمره اين ازدواج امام حسن عسکري عليه السلام است. فرزندان ديگر امام عبارتند از : حسين، محمد ،جعفر کذاب و دختري به نام عليّه يا عايشه.
شرايط اجتماعي ، سياسي دوره امام (ع)
1- از بين رفتن عظمت خلافت عباسي : خلافت در دوره اموي و عباسي همواره زمامداران ، با شکوه و باهيبت داشت ، اما در اين دوره بر اثر نفوذ ترکان و بردگان در دستگاه خلافت ، عظمت آنان از بين رفت و خليفه عباسي عملاً تبديل به يک مقام تشريفاتي شده بود.
2- هوسراني درباريان : خلفاي عباسي عمده وقت خود را به خوشگذراني و ميگساري مي گذراندند و دربار غرق در گناه و فساد بود.
3- ظلم و ستم به مردم : غارت بيت المال و مصرف آن در عياشي ها و هوسراني ها به همراه ظلم و ستم ، مردم را ناراضي و شاکي مي کرد.
4- افزايش نهضت هاي علوي : دولت عباسي همواره تلاش مي کرد که با ايجاد نفرت نسبت به علويان در جامعه ، آن ها را سرکوب کندو چون قدرت خود را متزلزل مي ديد از وقوع اين نهضت ها مي ترسيد.
انتقال امام هادي (ع) از مدينه به سامراء
عبدالله بن محمد هاشمي ، فرماندار وقت مدينه ، طي نامه هاي متوکل ، خليفه عباسي را از اقدامات سياسي امام نگران کرد و پايگاه اجتماعي امام را براي متوکل تشريح کرد.(3)
متوکل عباسي براي اين که فعاليت هاي امام را زير نظر و تحت مراقبت شديد قرار دهد ، وي را از مدينه به سامرا منتقل کرد.
امام ، از نيت متوکل آگاه بود ولي چاره اي جز رفتن به سامرا نداشت ، در واقع نپذيرفتن دعوت متوکل باعث تحريک بيشتر وي مي‌شد و بهانه به دست او مي داد تا مشکلات بيشتري را براي حضرت فراهم آورد.
امام هادي (ع) در زندان متوکل
متوکل عباسي ، کينه شديدي از امام به دل داشت و هميشه در صدد آزار و اذيت آن حضرت بود. با آن که با امام در سامرا مانند يک زنداني برخورد مي کرد ولي پس از احضار امام (ع) از مدينه به سامرا ، دستور داد که مدتي حضرت را زنداني کنند.
متوکل در آخرين روزهاي عمرش به پيشکار خود ، سعيد بن حاجب دستور دادتا امام را به قتل برساند. (4)
مکتب هاي کلامي در زمان امام هادي (ع)
مکاتب متعدد به ويژه معتزله و اشاعره رواج يافته بود و نظريات کلامي فراوان در زمان امامت امام علي النقي (ع) جامعه اسلامي پديد آمده بود. مباحثي مانند جبر ، تفويض ، امکان يا عدم امکان رؤيت خدا،جسميت خدا . بنابراين امام (ع) مي بايست هدايت و رهبري فکري شيعيان را شدت مي بخشيد و آرا و نظريات مطرح شده را با استدلال هاي قاطع و محکم ، باطل مي نمود.
اکثر مناظرات امام ، پيرامون موضوعات کلامي بود و در نهايت ، برتري مباني اعتقادي شيعه ثابت مي شد. به عنوان مثال مي توان به نامه امام در پاسخ سؤال مردم اهواز درباره موضوع جبر و تفويض اشاره کردکه به موجب آن ، نظريه درست را که نه جبر است و نه تفويض ، به اثبات رسيد. (5)
هم چنين گروه باطل و منحرف غلات در دوران امامت امام هادي (ع) فعال ، با افکار پوچ و بي اساس بودند و خود را شيعه معرفي مي کردند. آنان در باره امام غلو مي کردند و گاهي خود را منصوب از طرف امام قلمداد مي کردند . بدين وسيله موجبات بدنامي شيعيان را فراهم مي آوردند. امام هادي (ع) از اين گروه تبري جسته و با آن مبارزه مي کرد.
فضايل امام
امام هادي عليه السلام با توجه به شرايط مختلف مکاني و زماني، با استفاده از نفوذ معنوي و تأثير فوق‌العاده خويش صحنه هايي را براي اتمام حجت و تبيين حق و هدايت افراد به تماشا مي‌گذاشت.
تدبير و نگرش توحيدي و نحوه برخورد صحيح امام در زمان حکومت عباسيان موجب گرديد تا دقيق‌ترين معارف توحيدي و اعتقادي را به مسلمانان بشناساند.
پاسخ امام هادي عليه السلام به پرسش‌هاي گوناگون مردم ، احتجاجات آن حضرت در زمينه‌هاي
مختلف و زيارت معروف به جامعه کبيره که معرفي و تبيين مقام رفيع امامان معصوم (عليهم السلام) است نيز از سخنان ارزشمندي است که از ايشان به يادگار مانده است.
از حضرت هادي (ع) همچون ساير امامان شيعه نمونه‌هاي فراواني از معجزات و کرامات ، مکارم اخلاق، استجابت دعاها ،کلمات و سخنان آموزنده و حيات‌بخش در موضوعات مختلف در تاريخ اسلام به ثبت
رسيده است .
شاگردان مکتب امام (ع)
فضاي جامعه در عصر امام هادي (ع)پر از خفقان و وحشت بوده و قابل مقايسه با دوران امامت امام باقر و صادق (ع) نبود. اما حضرت درهمان شرايط نامساعد ، علاوه بر فعاليت هاي فرهنگي از طريق مناظره ، مکاتبه ، پاسخگويي به سؤالات و شبهات و توضيح بينش صحيح در مقابل مکاتب منحرف ، راويان و محدثان شيعه را تربيت کرد و علوم اسلامي را به آنان آموزش مي داد.
شيخ طوسي ، دانشمند جهان اسلام ، تعداد شاگردان آن حضرت را در زمينه هاي گوناگون علوم اسلامي 185 نفر مي داند. (6)
در ميان شاگردان امام ، چهره هاي درخشان علمي مانند فضل بن شاذان ، حسين بن سعيد اهوازي و عبدالعظيم حسني به چشم مي خورد که برخي از آنان داراي تأليفات ارزشمند و آثار و خدمات علمي هستند که در کتب رجال عنوان شده است.
امام هادي و شيعيان ايشان در ايران
در قرن نخست اغلب شيعيان از شهر کوفه بودند. از دوران امام باقر و امام صادق (عليهما السلام)به بعد ، لقب" قمي" در آخر اسامي تعدادي از اصحاب ائمه به چشم مي خورد. اينان اشعري هاي عرب تباري بودند که در قم مي زيستند. در زمان امام هادي عليه السلام، قم مهمترين مرکز تجمع شيعيان ايران بود و روابط خوبي ميان شيعيان اين شهر و ائمه (ع) وجود داشت. شهر کاشان نيز تحت تأثير تعلميات شيعي قرار داشته و مردم اين شهر از بينش شيعي مردم قم پيروي مي کردند.
مردم قم ، هم چنين براي زيارت مرقد مطهر امام علي بن موسي الرضا (ع) به مشهد مسافرت مي کردند که امام هادي نيز آنها را در قبال اين عمل "مغفور لهم" وصف کرده اند. (7)
احاديث امام هادي (ع)
فروتنى آن است كه با مردم چنان كنى كه دوست دارى با تو چنان باشند.
هر كس از خدا بترسد ، مردم از او بترسند ، و هر كه خدا را اطاعت كند ، از او اطاعت كنند ، و هر كه مطيع آفريدگار باشد ، باكى از خشم آفريدگان ندارد ،وهر كه خالق را به خشم آورد ، بايد يقين كند كه به خشم مخلوق دچار مى‌شود.
شخص شكرگزار ، به سبب شكر ، سعادتمندتر است تا به سبب نعمتى كه باعث شكر شده است ، زيرا نعمت كالاى دنياست و شكرگزارى ، نعمت دنيا و آخرت است .
خداوند دنيا را سراى امتحان و آزمايش ساخته و آخرت را سراى رسيدگى قرار داده است ، و بلاى دنيا را وسيله ثواب آخرت ، و ثواب آخرت را عوض بلاى دنيا قرار داده است.
نارضايتى پدر و مادر ، كم توانى را به دنبال دارد و آدمى را به ذلت مى‌كشاند.
مردم در دنيا با اموالشان و در آخرت با اعمالشان هستند.
شخصيت معنوي و موقعيت اجتماعي امام و مبارزه و عدم همکاري وي با خلفاي زمان ، براي آنان غير قابل تحمل بودو در نهايت تنها راه را خاموش نمودن نور خدا مي دانستند. بدين ترتيب امام نيز همانند پدران خويش با شهادت به سوي معبود شتافت. وي در شهر سامرا توسط" معتز" ، حاکم عباسي مسموم و به شهادت رسيد و در خانه خويش به خاک سپرده شد.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
آمار
وب سایت:
